Síberíusvæði Rússlands er mikið og fáir búa á svæðinu.
Þess vegna hafði enginn uppgötvað 50 metra djúpa risa gíga sem myndast höfðu í miðri óbyggðinni áður en rússneskt sjónvarpsteymi flaug óvart yfir þá.
Það skrifar Siberian Times, sem birtir einnig fleiri myndir af gígum.
Gígurinn er sá 17. sinnar tegundar sem birtist síðan 2014, þegar fyrirbærið uppgötvaðist fyrst.
Hörmungarnar eru ekki vegna loftsteina eða annars sem hefur dunið á jörðinni að ofan. Þess í stað verður að finna skýringuna innst inni í frosna laginu, sífrera, sem nær yfir stóra hluta Síberíu.
Þetta segir Hanne Hvidtfeldt Christiansen, prófessor í geomorphology við Háskólasetrið á Svalbarða í samtali við danska ríkisútvarpið.
– Myndirnar af gígnum sýna gat sem er margra metra djúpt og það þýðir að það kemur langt að niðri í sífreranum. Þú getur ímyndað þér að það hafi orðið eins konar sprenging, því þú sérð að það er efni á svæðinu í kringum gatið sjálft, segir hún.
Samkvæmt rússneskum fjölmiðlum eru gígarnir líklega vegna loftbólu sem myndast í sífreranum.
Þegar loftbólurnar springa skyndilega skilur það eftir sig djúpar holur.
– Það er margt sem við vitum ekki enn um gígana. Það mikilvægasta núna er að rannsaka það eins mikið og mögulegt er. Þess vegna senda Rússar auðvitað einnig vísindamenn og skoða þá betur þegar þeir uppgötvast, segir Hanne Hvidtfeldt Christiansen.
Hátt hitastig sem Síbería hefur upplifað yfir sumarið gæti leitt til þess að sumir benda á loftslagsbreytingar sem mögulega skýringu á því að sífrerinn getur ekki lengur haldið loftbólunum neðanjarðar.
En það er ekki víst að þetta sé svarið, segir Hanne Hvidtfeldt Christiansen.
Loftslagsáhrifin verða venjulega efst á sífreranum og í því sem kallað er virka lagið. Það mun venjulega birtast sem lægðir eða skriður í jörðu. En götin hér eru önnur og stærri. Þau koma úr meira dýpi niður frá sífreranum.
Getur verið vegna „pingóa“
Samkvæmt rússnesku vísindamönnunum sem hafa kannað nýju holuna geta holurnar einnig tengst mjög sérstöku landslagsformi sem kallast pingó.
Pingó eru hæðir í landslaginu sem geta orðið allt að 60 metrar á hæð og finnast á svæðum með sífrera.
Inni í miðjum pingóunum er ískjarni.
Pingó koma fyrir vegna þess að sums staðar getur vatn komist inn í sífrerann og verið undir þrýstingi við frystingu sem á sér stað í sífreranum. Þetta þýðir að jörðin rís svo að lokum og verða einkennandi hæðir.
Rússnesku vísindamennirnir benda á að sprengingar hafi orðið í vaxandi pingóum að undanförnu vegna þess að gas hefur verið að byggjast upp undir ísnum.
En venjulega myndast pingóarnir hægt yfir mörg þúsund ár, segir Hanne Hvidtfeldt Christiansen.
– Hér á Svalbarða, þar sem ég bý, eru líka skálar á pingóunum.
– Ef það er tenging við pingóana er mikilvægt að skilja tenginguna, segir hún og heldur áfram:
– Ég held að það sé mjög áhugavert að komast að því hvað skapar gígana nákvæmlega. Ég hlakka til að heyra mat vísindamanna þegar þeir hafa skoðað það nánar.
Lofttegundir geta stuðlað að loftslagsbreytingum
Þó ekki hafi enn verið tilkynnt um meiðsl á mönnum í tengslum við götin geta þau verið skaðleg á annan hátt.
Lofttegundirnar geta samanstaðið af CO2 og metani sem eru lofttegundir sem stuðla að gróðurhúsaáhrifum og þar með loftslagsbreytingum.
– Mæla hvort aukið magn af metani og CO2 komi út úr holunum. Því ef það gerist skyndilega viljum við vita eitthvað um það, segir Hanne Hvidtfeldt Christiansen.
Þrátt fyrir að maður gæti haldið að svæði með sífrera bjóði ekki upp á miklar breytingar eru í raun stöðugar hreyfingar. Þó það gangi oft mjög hægt.
– Flestir skynja landslag oft mjög stöðugt. En sífrerar, eins og jöklar, geta verið kraftmiklir og virkir. En þegar svona stórar holur birtast skyndilega er það auðvitað mjög öfgafullt fyrirbrigði, Hanne Hvidtfeldt Christiansen.
