Á nokkrum vikum hafa Xi Jinping, forseti Kínverja, og kommúnistaflokkur hans færst frá því að vera eigingjarnir skúrkar sem bera ábyrgð á banvænum heimsfaraldri, að mati margra, yfir í alþjóðlegar hetjur sem eru tilbúnar að taka þátt og hjálpa löndum sem hafa orðið fyrir barðinu á kórónavírusnum.
Kína, sem er upprunastaður faraldsins, hefur státað sig af því að hafa að mestu sigrað COVID-19, sem er yfirlýsing sem ber að taka með fyrirvara. Fjöldi nýrra mála hefur þó að mestu jafnað sig þar og það hefur gefið stjórnvöldum í Beijing öflugt tæki til að móta hvernig heimurinn lítur á þau.
Landið hefur verið að efla sig mjög opinberlega – með að mestu vel heppnuðu – mannúðarátaki og á að skapa þá ímynd að vera öflugur leiðtogi heims. Þetta er valdabrölt sem hefur gert Kína kleift að taka við hlutverki sem Bandaríkin og Evrópa hafa ráðið yfir í áratugi.
Einkageirinn og opinberir aðilar í Kína vinna hörðum höndum að því að aðstoða lönd sem eru í sárri þörf.
„Kínversk stjórnvöld hafa verið að reyna að útvíkka kínverskt ríkisvald út fyrir landamæri sín og koma Kína að sem leiðtogaríki heimsins, ekki ólíkt því sem Bandaríkjastjórn hefur gert síðastliðin hundrað ár og dreifing læknisaðstoðar er hluti af því verkefni, “sagði Dr. Yangyang Cheng, doktorsnemi við Cornell háskólann, við fréttamiðilinn The Intercept.
Fyrr í vikunni hét Xi að senda fleiri læknasérfræðinga til Ítalíu, lands sem er á góðri leið með að fara fram úr Kína í fjölda dauðsfalla af völdum kórónuveiru samkvæmt síðustu tölum. Kína hefur þegar sent 2.000 greiningarpróf til Filippseyja auk aðstoðar til Japans og Íraks.
Rannsókn Háskólans í Southampton í Bretlandi sem birt var fyrr í þessum mánuði, komst að þeirri niðurstöðu að ef kínversk yfirvöld hefðu brugðist við í samræmi við ástandið þremur vikum fyrr en þau gerðu, hefði fjöldi kórónuveirasmita minnkað um allt að 95 prósent og dreifing þess um heiminn verið takmörkuð. Jafnvel ef þau hefðu brugðist viku fyrr hefði tilfellum fækkað um 66 prósent.
„Þeir gerðu nokkur stórtæk mistök snemma í ferlinum, á sjöttu eða sjöundu viku og urðu síðan að bregðast við með hörðum aðgerðum og sóttkví á heilt hérað, Wuhan, þar sem veiran á uppruna sinn að rekja,“ sagði J. Stephen Morrison, forstöðumaður Global Health Policy Center (Center for Strategic and International Studies). Nú, segir hann, er Kína að bæla niður „hvers konar andófshugsanir sem kunna að vera varðandi nákvæmlega það sem er að gerast.“ Og þeir hafa einnig rekið erlenda blaðamenn úr landinu, meirihluti þeirra eru bandarískir.
Undanfarna daga hafa kínverskir embættismenn reynt að snúa við taflinu og halda því fram að Bandaríkin sé landið sem sé um að kenna um veiruna – ásökun sem hefur ekki farið vel í Trump forseta, sem hefur lagt lykkju á leið sína og kallað COVID-19 „ Kína-veiruna “eða„ Wuhan-veiruna“ þrátt fyrir kröfur Kínverja um að hætta því.
Á miðvikudaginn varði Trump tengingu veirunnar við Kína. „Þetta er alls ekki rasismi,” sagði hann á blaðamannafundi. „Nei alls ekki. Hún kemur frá Kína. Ég vil vera nákvæmur.”
Þó að heimsfaraldurinn sé aðeins einn þáttur í röð pirrandi atvika sem hafa gert sambandið milli Kína og Bandaríkjanna þvingað undanfarin þrjú ár, hefur það að Kína, hafi fært sökina til Bandaríkjanna, gert það að verkum að gera bandarísk stjórnvöld svo bálreið, að stjórn Donalds Trumps, hefur verið í yfirgír við að hrekja ósannar ásakanir Kínverja.
Á þriðjudaginn vísaði Mike Pompeo, utanríkisráðherra til kórónuveirunnar sem „Wuhan veiruna“ sex sinnum á blaðamannafundi og sakaði Kína um að reyna að afvegaleiða heiminn frá fyrstu mistökum sínum með því að draga fram þá hjálp sem hún býður heiminum nú.
Pompeo telur að „seinni tíma“ rannsóknir muni styðja fullyrðingar hans en viðurkenndi að tjón væri þegar orðið á brothættu sambandi Bandaríkjanna við Kína.
Afleiðingarnar fyrir samskipti Kína og Bandaríkjanna
Bandarískir þingmenn hugsa á sömu vegu og Bandaríkjastjórn og úr báðum flokkum. Þingmaður demókrata, Chris Coons, sagði á fimmtudaginn að í kjölfar heimsfaraldursins (COVID-19) verður Bandaríkjaþing að líta til þess að bjóða bandarískum fyrirtækjum hvata til að koma framleiðslu sinni frá Kína og til baka til Bandaríkjanna. Þingmenn repúblikana hafa gengið lengra en að ræða bara málið, þeir hafa lagt fram frumvarp sem á að draga úr því hversu Bandaríkjamenn eru háðir kínverskri lyfjaframleiðslu.
Með því að vitna í hótanir Kínverja um að raska framboði lyfja sem kommúnistaríkið flytur út til Bandaríkjanna og ,,steypa Bandaríkjunum í voldugan sjó kórónuveirunnar,“ hafa öldungadeildaþingmennirnir Tom Cotton, og Mike Gallagheren lagt fram frumvarp á miðvikudag til að draga úr þörf Bandaríkjanna á lyfjum sem koma frá Kína.
„Kínverski kommúnistaflokkurinn hótaði að skera niður aðgang Bandaríkjanna að lífsnauðsynlegum lyfjum í miðjum heimsfaraldri af völdum eigin mistaka,“ sagði Tom Cotton í yfirlýsingu þar sem tilkynnt var um frumvarpið. „Það er kominn tími til að draga úr þörf Bandaríkjanna á lífsnauðsynlegum lyfjum frá Kína og láta kommúnistaflokk Kína greiða fyrir að hafa valdið þessu alþjóðlega neyðarástandi.“
Í tilkynningu, sem fylgdi frumvarpinu, segir að það myndi byggja á FDA-skráningu varðandi uppruna lyfja, banna alríkisstjórninni að kaupa lyf með aðfangakeðju sem er upprunnin í Kína, krefjast þess að lyf séu merkt með nafni landsins þaðan sem þau komu frá og veita viðskiptaávinning fyrir framleiðendur sem framleiða lyf sín eða lækningatæki í Bandaríkjunum. Frumvarpið myndi taka gildi árið 2022.
Eins og er, eru flest efni fyrir lyf sem notuð eru í Bandaríkjunum, gerð á alþjóðavettvangi og er það að mestu leyti frá Kína. Kommúnistaríkið framleiðir milli 80 prósent og 90 prósent bandarískra sýklalyfja og 70 prósent af asetamínófeni sem notað er í Bandaríkjunum.
Og slit á viðskiptum eða minnkun viðskipta með lyf eru ekki það eina sem er í farveginum. Kínverjar hafa gefið í skyn að þeir geti ekki staðið við skuldbindingar milliríkjasamnings Kína og Bandaríkjanna sem undirritaður var nýlega um kaup á bandarískum landbúnaðarvörum.
Bandarísk stjórnvöld eru reið Kínverjum fyrir að reyna koma sökinni á upptökum kórónuveirunnar yfir á sig og hugsa kommúnistastjórninni í Beijing þegjandi þörfina. Fyrir utan viljann til þess að flytja framleiðslu lyfja til Bandaríkjanna, þá vilja bandarísk stjórnvöld beina viðskiptum sínum til annarra Asíuríkja, sérstaklega til Indlands.
