Finnsk gufubaðamenning er nú flokkuð sem óáþreifanlegur menningararfur. Unesco hefur valið gufubað fyrir nýja listann yfir menningarlega tjáningu sem vernda verður og varðveita til framtíðar.
– Loksins, segir Arja Saijonmaa, listakona og meðlimur finnska gufubaðafélagsins.
„Gufuböð jafna aðstöðu og stuðla að virðingu milli fólks,“ segir á vefsíðu finnska menningarmálaráðuneytisins.
Val UNESCO um að tilnefna finnska gufubaðamenningu sem óáþreifanlegan menningararf er vegna aldagamallar hefðar í landi þar sem talið er að 90 prósent hafi aðgang að gufubaði. Menningarstofnun Sameinuðu þjóðanna telur 3,3 milljónir gufubaða fyrir 5,5 milljónir íbúa.
– Á níunda áratugnum veit ég að þetta voru tvær milljónir. Svo skrifaði ég bók um finnsku gufubaðamenninguna. Allan 90 áratuginn var ég í gufubaði. Það er erfitt að draga menninguna saman því það er svo margt: gufa, hammam, rússneskur banja …, segir Arja Saijonmaa.
„Sjúkdómar hverfa í kjölfarið“
Hún er meðlimur finnska gufubaðsfélagsins og kýs 120 gráður, kolsvart og að minnsta kosti fimm hlé fyrir vetrarsund.
Upphaf sjúkdóma hverfa í ísnum. Ég segi að lokum – það er loksins á heimsminjaskrá!
Það er samsetning kyrrðar og náttúru sem gerir gufubaðsmenninguna svo sérstaka, telur Arja Saijonmaa. Og svo hefðin.
– Það er mín uppspretta heilsu og uppspretta fegurðar. Ég hef farið við landamæri Rússlands og upplifað karelska töfra, lesið allt um fæðingu í gufubaðinu … Móðir mín hefur kennt mér að binda fullkominn gufubústarkúst. Gufubaðið er kirkjan.
Nýi listi UNESCO yfir óáþreifanlegan menningararfleifð inniheldur til dæmis einnig réttinn kúskús, í fjórum löndum: Alsír, Marokkó, Túnis og Máritanía, tilnefndu hann. Eins og gufubaðið er matur leið til að safnast saman og færa fólk nær hvert öðru.
