Á mánudag gagnrýndi bandaríska utanríkisráðuneytið Kína eftir að fregnir bárust af því að víetnömsku fiskiskipi hefði verið sökkt nálægt umdeildu Paracel-eyjunum. Í yfirlýsingu sagði Morgan Ortagus, talsmaður bandarísku utanríkisráðuneytisins, að Bandaríkin hefðu „alvarlegar áhyggjur af fregnum af því að Kínverjar hafi sökkva víetnamskt fiskiskip í nágrenni Paracel-eyja í Suður-Kínahafi.“
„Þetta atvik er það nýjasta í langri röð aðgerða Kínverja til að halda fram ólögmætum landhelgiskröfum og troða á rétt Suðaustur-Asíuríkja í Suður-Kínahafi,“ bætti talsmaðurinn við.
Víetnamska utanríkisráðuneytið sagði að för fiskibátsins hefði verið hindrað, keyrt á hann og honum að lokum sökkt af kínversku strandgæsluskipi.
Stórnvöld í bæði Kína og Víetnam héldu því fram að skip hinna væru ólöglega á svæðinu; enbæði lönd gera tilkall til Paracel-eyja í heild sinni.
„Frá því að heimsfaraldurinn braust út hafa stjórnvöld í Peking einnig tilkynnt nýjar„ rannsóknarstöðvar “á herstöðvum sem hún byggði á Fiery Cross rifi og Subi rif og staðsett sérútbúnum herflugvélum á Fiery Cross Reef,“ segir í yfirlýsingu bandaríska utanríkisráðuneytisins.
„Við skorum á kínversk stjórnvöld að halda áfram að einbeita sér að því að styðja alþjóðlegar viðleitni til að berjast gegn heimsfaraldrinum og hætta að nýta sér truflun eða varnarleysi annarra ríkja til að auka ólögmætar kröfur sínar í Suður-Kínahafi.“
Bandaríkin hafa einbeitt sér að Kína vegna deildu stjórnvalda í Hanoi og Peking vegna fyrri atviks í Suður-Kínahafi. Í ágúst síðastliðnum gagnrýndi bandaríska varnarmálaráðuneytið Kína fyrir hegðun sem var lýst sem „einelti.“
„Kína mun ekki vinna traust nágranna sinna né virðingu alþjóðasamfélagsins með því að halda uppi eineltisaðferðum sínum,“ sagði í yfirlýsingu á þeim tíma. Viðbrögð Bandaríkjamanna komu í kjölfar þess að kínverskt könnunarskip stundaði starfsemi nálægt ströndinni í Víetnam og innan landhelgis Víetnams.
Kína, Víetnam, Malasía, Filippseyjar, Brúnei og Taívan gera öll svæðisbundnar kröfur svæðisins í Suður-Kínahafi. Kínverjar heldur því fram að tæplega 90 prósent af hafsvæðinu á svæðinu falli undir rýmkuðum níu stiga línukröfum sínar þar með talið allar Spratly-eyjar þar sem stórnvöld í Peking hafa látið byggja sjö gervieyjar.
„Kínverska níu strikaða línan var álitin ólögmæt sjávarréttarkrafa af gerðardómi sem boðað var til samkvæmt hafréttaráætluninni frá 1982 í júlí 2016; afstaða sem Bandaríkjastjórn deildir,“ sagði í yfirlýsingu utanríkisráðuneytisins á mánudag og vísaði til úrskurðar dómstólsins í Haag í máli 2013 sem Filippseyjar höfðaði gegn Kína eftir að pattstaða hafði verið í málinu síðan 2012 vegna Scarborough Shoal.
