Þá er komið að því. Starliner geimflaug frá Boeing verður prófuð í dag, hönnuð til að flytja geimfara út til Alþjóðlegu geimstöðvarinnar (ISS). Hins vegar án fólks um borð. Ef allt gengur samkvæmt áætlun mun flaugin lyfta sér upp frá yfirborði jarðar í dag á toppi Atlas 5 eldflaugar. Frá Cape Canaveral í Flórída er Starliner á leið til ISS með eina opinbera farþegann sinn: prufudúkkuna Rosie, sem er troðfull af skynjurum til að hjálpa til við að ákvarða hvort geimflaugin eða geimhylkin henti einnig geimförum.
SpaceX hefur gengið vel
Í byrjun áratugarins sem nú rennur út ákváðu Bandaríkin að einkafyrirtæki ættu bæði að byggja framtíðarhylkin og reka þau.
Starliner er númer tvö í seríunni. Það fyrsta var Dragon hylki SpaceX, sem er nú fáanlegt í útgáfu 2.
– Dreka 2 var hleypt af stokkunum í mars, sem gekk vel, og nú er komið að Boeing að sendi Starliner út í geim, segir Michael Linden-Vørnle aðalráðgjafi hjá DTU Space.
Árið 2010 tilkynnti Boeing að Starliner hylkið yrði tilbúið árið 2015. Sú áætlun hélt ekki alveg. Bæði tækni og efnahagur hafa valdið vandræðum.
Verður að koma áhöfn og mat á geimstöðina
Aðal verkefni Starliner Boeing er að flytja áhafnir til og frá ISS.
Geimhylkið getur haft allt að sjö geimfara innanborðs en samkvæmt Michael Linden-Vørnle verður Starliner einnig notað til að flytja búnað.
Í fyrsta lagi verður það að standast almenna prófið, sem samanstendur af farsællri tengingu við ISS og farsæla heimferð til jarðar.
Michael Linden-Vørnle er mjög spenntur fyrir Boeing líkaninu:
– Í fyrsta lagi er það nútímalegra en fyrri geimhylki. En munurinn er líka sá að Starliner er ætlað að lenda á jörðinni. Fyrri geimhylki – þar á meðal Drekinn – eru aðeins byggð til að lenda á vatni.
Lending á jörðinni fer fram með fallhlífum og loftpúðum.
Ennfremur er Starliner ólíkt núverandi Sojuz hylki sem er einnota.
– Nota má Starliner nokkrum sinnum og þess vegna er betri hagkvæmni og nýting í geimskipi af þessu tagi, segir Michael Linden-Vørnle.
Prófdúkkan er nefnd eftir menningartákninu
Með um borð í Starliner er Rosie. Hún er prófdúkka troðfull af skynjurum til að sýna hvernig það verður fyrir framtíðar geimfarana að fljúga með geimhylkinu.
Rosie the Riveter er menningartákn í Bandaríkjunum sem tákn bandarískra kvenna sem unnu sem verksmiðjuverkamenn í síðari heimsstyrjöldinni. Rosie er oft notuð sem tákn um femínisma og efnahagslegt sjálfstæði kvenna. (Mynd: handout © Scanpix)
Rosie er nefnd eftir bandarískri táknmynd í seinni heimsstyrjöldinni.
Með þéttan hnefa og ákveðinn svip í augunum varð hún tákn hinna vinnusömu kvenna sem unnu í verksmiðjum og skipasmíðastöðvum í stríðinu.
Þannig lifir ættjarðarástin vel og Starliner (og Dreki 2) er lykilatriði í því að Bandaríkin verði óháð rússnesku Sojuz geimflaugunum sem sent hafa bandaríska geimfara til ISS undanfarin átta ár.
Bandaríkin notuðu síðustu geimskutlu sína fyrir átta árum.
Einnig verður pláss fyrir ferðamenn
Í framtíðinni verður einnig pláss fyrir þig um borð í Starliner.
Bandaríska ferðaþjónustufyrirtækið ‘Space Adventures’ selur miða fyrir einkaaðila, þegar hylkið hefur verið prófað og kemur vonandi reglulega til og frá ISS.
En geimferðamennska er dýr ánægja. Stök ferð til ISS kostar um tvo milljarða íslenskra króna.
Fyrsti ferðamaðurinn var þegar kominn ISS árið 2001.
Það var bandaríski verkfræðingurinn, Dennis Tito, sem var um borð í Sojuz hylki. Frí Tito stóð í átta daga ásamt fjölda geimfara sem heimsóttu ISS, sem var í smíðum á þeim tíma.
